Κύστη ωοθήκης

Τι είναι|  Πώς δημιουργείται | Συμπτώματα
Τι μπορεί να συμβεί  | Διάγνωση | Θεραπεία

Η αρχική αντίδραση μιας γυναίκας στην πληροφόρηση ότι έχει ωοθηκική κύστη είναι ο πανικός και η αμέσως επόμενη σκέψη της «μήπως έχω καρκίνο στις ωοθήκες.. ;». Η ανησυχία είναι απολύτως φυσιολογική και αναμενόμενη.

Είναι όμως και πολύ χρήσιμο να γνωρίζουμε ότι οι περισσότερες κύστεις των ωοθηκών είναι αθώες. Αυτό είναι αποδεδειγμένη πραγματικότητα ιδίως στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, δηλαδή πριν την εμμηνόπαυση.

Στην αναπαραγωγική ηλικία οι κύστεις είναι ιδιαίτερα συχνές και επηρεάζουν περίπου το 10% των γυναικών.

Τι εννοούμε όταν λέμε κύστη ωοθήκης;

Οι ωοθηκικές κύστεις είναι συλλογές υγρού (διαφορετικής σύστασης στις διαφορες περιπτώσεις) που αναπτύσσονται εντός της ωοθήκης. Αυτό μπορούμε να το κατανοήσουμε πιο εύκολα εάν σκεφτούμε ένα μπαλόνι γεμάτο με νερό (κύστη της ωοθήκης) και εξωτερικά ένα δεύτερο μπαλόνι (η ίδια η ωοθήκη).

Οι κύστεις των ωοθηκών μπορεί να αποκτήσουν διαφορετικά μεγέθη αναλόγως του είδους τους οπότε καταλαμβάνουν άλλοτε και διαφορετικό  χώρο στην κοιλιακή κοιλότητα.

Οι κύστεις των ωοθηκών πάντα θα πρέπει να διερευνώνται ενδελεχώς. Μπορεί να είναι αποτέλεσμα ενδομητρίωσης (βλέπε εδω) ή ακόμα αποτέλεσμα καρκινογένεσης.Η διερεύνηση της φύσης μίας ωοθηκικής κύστης κρίνεται ιδιαίτερα επιτακτική ιδίως  όταν αυτή είναι αρκετά μεγάλη σε μέγεθος, όταν συνεχίζει και μεγαλώνει με σταθερό ρυθμό ή όταν η γυναίκα βρίσκεται στην εμμηνόπαυση.

Πως μπορεί να δημιουργηθεί μία κύστη ωοθήκης;

Υπάρχουν πολλά είδη ωοθηκικών κύστεων. Όλες οι κύστεις των ωοθηκών μπορούν αδρα να χωριστούν σε λειτουργικές και μή λειτουργικές.

Οι λειτουργικές κύστεις των ωοθηκών έχουν να κάνουν με την λειτουργία της ωοθήκης (όπως το λέει και το όνομά τους). Για όσο χρονικό διάστημα λειτουργούν οι ωοθήκες μιας γυναίκας,οι κύστεις αυτές είναι δυνατό να εμφανίζονται.

Στις λειτουργικές λοιπόν κύστεις των ωοθηκών ανήκουν:

    • Ωοθυλακική κύστη: Η κύστη αυτή είναι το αποτέλεσμα μή ωορρηξίας.Έτσι το ωοθυλάκιο (που συνεχίζει να φέρει το ωάριο εντός του) συνεχίζει να αυξάνει σε μέγεθος.
    • Αιμορραγική κύστη: Φυσιολογικά μετά την ωορρηξία και την απελευθέρωση του ωαρίου,το κενό πλέον ωοθυλάκιο γεμίζει με αίμα.Μερικές φορές (και για διάφορους,κυρίως ενδοκρινολογικούς λόγους) το αίμα αυτό είναι περισσότερο σε ποσότητα με αποτέλεσμα να δημιουργείται μία κύστη που ονομάζεται αιμορραγική κύστη.

Το πλέον ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των λειτουργικών κύστεων είναι ότι μετά από 1 ή 2 εμμηνορυσίες εξαφανίζονται αυτόματα ή μικραίνουν σε μέγεθος.Έτσι κρίνεται αναγκαίος ο σωστός χαρακτηρισμός μιας κύστης ώστε να αποφευχθεί ένα μη απαραίτητο χειρουργείο.

Χαρακτηριστικές και πιο συχνές μη λειτουργικές κύστεις είναι:

    • Ενδομητριωσικές κύστεις : Οι κύστεις αυτές ονομάζονται διαφορετικά σοκολατοειδείς εξαιτίας του χρώματος και της υφής του περιεχομένου τους.Είναι αποτέλεσμα σοβαρής ενδομητρίωσης (βλέπε εδώ ενδομητρίωση) και μπορεί να προκαλούν έντονο πόνο.Στην περίπτωση που έχουμε ενδομητριωσικές κύστεις και στις δύο ωοθήκες τότε αναμένουμε εικόνα πολύ προχωρημένης ενδομητρίωσης στο 85% των γυναικών ,με συμμετοχή και άλλων οργάνων όπως το έντερο ή η ουροδόχος κύστη.
    • Δερμοειδείς κύστεις: Οι κύστεις αυτές είναι αποτέλεσμα εμβρυολογικών διεργασιών και πολύ συχνά περιέχουν περίεργους ιστούς όπως δόντια,τρίχες,λίπος ακόμα και τμήματα θυρεοειδή αδενα.
    • Κακοήθεις κύστεις: Οι κύστεις αυτές είναι ευτυχώς σπάνιες και συνήθως εμφανίζονται σε γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση.Εξαίρεση αποτελούν ορισμένες κακοήθεις κύστεις που εμφανίζονται σε πολύ νεαρά κορίτσια και προέρχονται κύρίως από αρχέγονες δομές της ωοθήκης.Ο καρκίνος των ωοθηκών έχει χαρακτηριστεί ως silent killer αφού δεν πολλές φορές δεν δίνει συμπτώματα στα αρχικά στάδια και η διάγνωση του μπορεί να διαφύγει.Είναι απαραίτητη λοιπόν η διερεύνηση κάθε συμπτώματος και κάθε ενόχληση της γυναίκας.

Ποιά συμπτώματα προκαλούνται από μία ωοθηκική κύστη;

Συνήθως οι πολύ μικρές κύστεις (οποιουδήποτε είδους ) μπορεί να περάσουν απαρατήρητες. Εξαίρεση αποτελούν οι ενδομητριωσικές κύστεις (βλέπε εδώ) οι οποίες λόγω της φλεγμένουσας κατάστασής τους μπορεί να είναι ιδιαίτερα επώδυνες ακόμα και όταν έχουν μικρό μέγεθος.

Γενικά τα συμπτώματα που μπορεί να έχουν οι κύστεις των ωοθηκών έχουν να κάνουν κατά κύριο λόγο με το μέγεθός τους και αν «πιέζουν» κάποιο παρακέιμενο όργανο ή όχι. Με αυτόν τον τρόπο μία γυναίκα με ευμεγέθη κύστη μπορεί να νίωθει ένα «βάρος» στην κοιλιά,φούσκωμα,μετεωρισμό,η πίεση.Επίσης μπορεί να έχει δυσκοιλιότητα (εάν η κύστη πιέζει το ορθό) ή συχνουρία εάν πιέζει την ουροδόχο κύστη.

Τι μπορεί να συμβεί σε μία κύστη;

Μία κύστη μπορεί να σπάσει,να συστραφεί ή να αιμορραγήσει. Και οι τρεις προηγούμενες περιπτώσεις θεωρούνται επείγουσες καταστάσεις και τις περισσότερες φορές απαιτείται η είσοδος της ασθενούς στο χειρουργείο ώστε να αντιμετωπισθεί η επικίνδυνη για την ασθενή κατάσταση και να σωθεί η ωοθήκη από ανεπανόρθωτη βλάβη.

Πως γίνεται η διάγνωση των ωοθηκικών κύστεων;

Ο Χειρουργός Γυναικολόγος θα πρέπει να ζητήσει ένα πλήρες ιστορικό και να εξετάσει κλινικά την ασθενή ώστε να διαπιστώσει σημεία ευαισθησίας ή πόνου στην κοιλιά.

Ο καλύτερος τρόπος να διαγνωσθεί μία κύστη ωοθήκης είναι ο ενδοκολπικός υπέρηχος. Κατά την διαδικασία αυτή ,ένας μικρός ηχοβολέας τοποθετείται στον κόλπο και με αυτόν τον τρόπο είναι δυνατή η απεικόνιση των εσωτερικών γεννητικών οργάνων και της πυέλου. Η εξέταση αυτή μπορεί να προκαλέσει μια ήπια ενόχληση αλλά δεν πρέπει να προκαλεί πόνο.Σε γυναίκες που δεν έχουν έρθει ποτέ σε επαφή εκτελείται διακοιλιακό υπερηχογράφημα.

Επίσης διαγνωστικά μπορεί να ζητηθούν και εξετάσεις αίματος αλλά και μαγνητική ή αξονική τομογραφία σε περίπτωση που ο κλινικός ιατρός έχει αμφιβολίες για την διάγνωση.

Πως θεραπεύεται μία κύστη ωοθήκης;

Οι λειτουργικές κύστεις τις περισσότερες φορές υποχωρούν αυτόματα (λειτουργικες κυστεις) οπότε ο ρόλος του Dr. Κυριακόπουλου εδώ είναι εντελώς συμβουλευτικός και καθησυχαστικός.

Άλλες κύστεις μπορεί να χρειαστούν χειρουργική αντιμετώπιση οπότε σε αυτήν την περίπτωση αυτές αφαιρούνται λαπαροσκοπικά (βλέπε εδώ λαπαροσκόπηση)